( Dit is een project van de Werkgroep Ovezande Biodivers)
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/huiszwaluw ( voor meer informatie over de huiszwaluw )
Achteruitgang aantal huiszwaluwen
De huiszwaluw staat op de rode lijstsoort ( categorie “gevoelig “), dat betekent dat het niet goed gaat met deze soort als broedvogel in Nederland en dat hij in zijn voortbestaan wordt bedreigd. De landelijke aantallen namen sinds ongeveer 1970 (mogelijk een half miljoen broedparen!) sterk af.
De soort verdween in deze periode uit nagenoeg alle grote steden, terwijl de aantallen in dorpen en kleine steden onder druk stonden. Sinds de eeuwwisseling vertonen de aantallen landelijk gezien enig herstel.Door de grootschalige bestrijding van insecten, de bouw van huizen zonder geschikte overstek, intensief agrarisch grondgebruik en wellicht ook luchtvervuiling is er sprake van een enorme achteruitgang in het aantal huiszwaluwen. Daarnaast is nestmateriaal minder voorhanden door waterpeilverlaging, erfverharding en het verdwijnen van braakliggende veldjes. Soms worden ook de schaarse nesten verwijderd vanwege ‘ overlast ‘.
Zeeland
Vóór 1950 stond Zeeland te boek als één van de beste huiszwaluwenregio’s van Nederland, er broeden toen zo’n 100.000 paar met vele grote kolonies van 100 broedpaar of meer.Na 1950 daalden de aantallen broedparen langzaam. Vanaf 1970 nam de populatie zeer snel af. Tussen 1970 en 1991 zakte het aantal van 50.000 naar 20.000 paar, een afname van ruim 60 %. Nu wordt het aantal broedende huiszwaluwen in Zeeland tussen de 4.000 en 5.000 paar geschat.
Bevelanden
Broeden er eind jaren tachtig nog z’n 4.000 broedparen, begin van deze eeuw nog 1.000 paar. Dankzij een paar opeenvolgende uitstekende broedseizoenen steeg het aantal huiszwaluwen van 1.100 paar in 2003 naar 2.100 paar in 2006. Na dat jaar namen echter de aantallen jaarlijks af als gevolg van een opeenvolging van koude en natte zomers met maar weinig voedsel. Op dit moment zit de populatie rond de 1.600 paar. Het is altijd mogelijk dat dit aantal in één klap teniet gedaan word door ongunstige omstandigheden in Afrika of op de reis van en daar naar toe. Overigens zijn kleine schommelingen in de populatie een natuurlijk verschijnsel.
Ovezande
Met enige regelmaat worden huiszwaluwnesten in Noord- en Zuid-Beveland door vrijwilligers van de Vogelwerkgroep Bevelanden geteld, zo ook in Ovezande. Vanaf half jaren tachtig broedden nog 60 paar in het dorp.
Een decennia verder was dit aantal al meer dan gehalveerd en vanaf deze eeuw blijft het aantal steken op niet meer dan 1 tot 6 broedparen, met in de laatste jaren nog slechts 1 paar in een kunstnest in De Dreef.
Hieronder een overzicht van het aantal getelde nesten in Ovezande in de afgelopen 35 jaar. (bron: huiszwaluwtellingen Vogelwerkgroep Bevelanden)
De `oude` broedlocaties liggen over het algemeen in de oudere delen van het dorp. Hieronder het overzicht van de huizen waar een of zelfs meerdere nesten te vinden waren:
Dreef 1, 16 ,/ Nieuwstraat 7, 15, /Groenendijk 11, /Bloemenstraat 2, /Andriessenstraat 3, 5, 9, 14, 15, 17, / Hoofdstraat 3, 12, 34, 36, 91, /Mooymanstraat 21,/ Platteweg 11,/ Willem Alexanderstraat 27.
Helpen
Het is het proberen waard de huiszwaluw een handje te helpen. Dit kan met behulp van het ophangen van kunstnesten. Beste locaties zijn onder een overstek in de buurt van de nog bestaande broedlocatie. Dit zou voor Ovezande betekenen in de buurt van de Dreef of de Bloemenstraat. Ook het ophangen van kunstnesten op de overige `oude` broedlocaties loont de moeite. De kunstnesten werden in 2019 geheel gratis aangeboden door Traas Nature Care uit s’Gravenpolder. Dergelijke faunavoorzieningen van Traas Nature Care zorgen voor een verrijking van diersoorten rond uw huis en in de buurt.
Hoe kunt u de zwaluwen helpen?
U kunt op verschillende manieren huiszwaluwen helpen
- Plan renovatie of schilderwerk buiten het broedseizoen.
- Verwijder het liefst geen nesten maar schilder om de nesten heen.
- Schilder overstekken wit, geel of in een andere lichte kleur.
- Zorg voor een ruime en vrije aanvliegroute van en naar het nest (minimaal 6 m).
- Hang kunstnesten groepsgewijs aan de oost- of noordoost zijde van u huis.
- En bevestig een opvangplankje onder het nest bij overlast van de uitwerpselen.
- Laat oude nesten zitten! Deze trekken weer andere huiszwaluwen aan.
- Breng eventueel mestplankjes aan om overlast te voorkomen.
- Maak geschikte dakranden wit.
- Zorg voor een modderplaats binnen 100 tot 200 meter van de nestplaats.
- Hang meerdere kunstnesten op aan de oost- of noordoostzijde van het huis. Doe dit direct onder de dakgoot of het overstek.
- Waterpartijen met rietkragen en kruidenrijk hooilanden zijn zeer geschikt als foerageergebied voor huiszwaluwen.
- Reserveer een rommelhoekje in uw tuin. En kies voor bloeiende planten die aantrekkelijk zijn voor bepaalde insecten. Dit om het aantal insectenarsenaal uit te breiden die tot voedsel kunnen dienen voor de Zwelmpjes.
App groep “de Zwelmpjes “
Alle woningen die in 2019 een zwaluw – kunst – nest hebben gekregen zijn aangesloten bij de App groep “de Zwelmpjes.” In deze app groep worden meldingen gedaan over aantallen en gedrag van zowel huiszwaluwen als boerenzwaluwen en gierzwaluwen.
De Werkgroep Biodivers Ovezande
bestaat uit: Tjeu van Mierlo, Nico Terra, Paulus van Staveren, Harrie Claassen, Andre Hannewijk, Rene de Dreu, Femke Deelstra en Loek Menheere.
Als werkgroep willen we de biodiversiteit en de toename van insecten bevorderen oa. door slimme aanplant en schoon beheer. Met het plaatsen van kunstnesten kunnen we in ieder geval proberen de soort te helpen. Het ontbreken van nestmateriaal en het probleem van de waterpeilverlagingen (dus ontbreken van modder) slaan we hiermee over.